Strona główna / Artykuły

Artykuły

DLACZEGO POWINNIŚMY WCZEŚNIE UCZYĆ DWUJĘZYCZNE DZIECI CZYTAĆ PO POLSKU?

Jeżeli dominującym językiem w otoczeniu dziecka jest język polski, właśnie w tym języku powinno się rozpocząć naukę czytania. Mózg małego dziecka nie ma żadnych preferencji odnośnie nabywanego języka. Poprzez kontakt z językiem w lewej półkuli mózgowej dziecka dokonują się zmiany, które prowadzą do powstawania połączeń nerwowych odpowiedzialnych za rozumienie i produkcję języka. Wiemy, że różne języki korzystają z tych samych dróg nerwowych.

CO TO JEST ŚWIADOMOŚĆ FONOLOGICZNA I JAKĄ ROLĘ PEŁNI W NAUCE CZYTANIA DWUJĘZYCZNEGO DZIECKA?

Świadomość fonologiczna (ang. phonological awareness) to świadomość podzielności słowa mówionego i umiejętność rozróżniania dźwięków danego języka w potoku mowy. Naukowcy są zgodni, że kształtowanie się świadomości fonologicznej to proces, który postępuje u dziecka fazowo. Najpierw zauważa ono, że słowa wypowiadane przez opiekunów różnią się między sobą, wkrótce potem dostrzega, że niektóre słowa brzmią podobnie (rymują się), a następnie, że można dzielić słowa na sylaby i na pojedyncze głoski (dźwięki mowy). Trzeba zaznaczyć, że istnieją pewne różnice w przebiegu tego procesu ze względu na język, który dziecko przyswaja. Na przykład, sylabizowanie, czyli podział wyrazów na sylaby, jest ważniejszą umiejętnością w języku polskim, gdzie sylaby są bardziej regularne, niż na przykład w języku angielskim.

CO ROBIĆ, KIEDY PODEJRZEWA SIĘ ZABURZENIA MOWY U DWUJĘZYCZNEGO DZIECKA?

Jednym z działów praktyki logopedycznej, który z pewnością wymaga klarowniejszych wskazówek klinicznych jest diagnostyka mowy dzieci dwujęzycznych, posługujących się kombinacją różnych języków. Na przykład logopedzi powinni wiedzieć, z jakich testów powinni korzystać oraz jakie dane gromadzić w celu wiarygodnej diagnostyki. Ogólnie mówiąc, logopedzi muszą umieć w sposób jednoznaczny odróżniać błędy wymowy wynikające z dwujęzyczności od problemów wynikających z opóźnień i zaburzeń rozwojowych mowy dziecka, a tym samym rozróżniać prawidłowy rozwój od opóźnionego lub patologicznego rozwoju mowy dzieci dwujęzycznych.

JAKIE KORZYŚCI WYNIKAJĄ DLA DZIECKA Z DWUJĘZYCZNOŚCI?

Według współczesnych badań nauka języka pierwszego w domu we wczesnym dzieciństwie jest bardzo korzystna dla dziecka, ponieważ staje się kognitywnym i komunikacyjnym fundamentem, na  którym wspiera się ogólny rozwój człowieka, a następnie rozwój języka drugiego. Niektórzy eksperci zalecają nawet, aby dziecko uzyskało możliwie wysoką kompetencję w języku pierwszym, używanym w domu, gdyż tylko wtedy przyniesie to wysokie korzyści kognitywne oraz językowe w nabywaniu języków kolejnych.

JAK STYMULOWAĆ ROZWÓJ MOWY NASZEGO DWUJĘZYCZNEGO DZIECKA?

Mowa naszego dziecka rozwija się najszybciej w pierwszych trzech latach życia naszego dziecka, kiedy jego mózg rozwija się najintensywniej. Mowa rozwija się przy tym najszybciej w środowisku bogatym w dźwięki, obrazy, język mówiony i pisany. Niemałą rolę w językowym rozwoju dziecka odgrywają rodzice i inni członkowie rodziny.

JAK MOTYWOWAĆ DZIECKO DO NAUKI JĘZYKA POLSKIEGO ZA GRANICĄ?

Aby dziecko polonijne nauczyło się języka polskiego, a następnie pogłębiało jego znajomość konieczne są z całą pewnością duża ilość i wysoka jakość materiału językowego, który znajduje się w jego otoczeniu od pierwszych miesięcy jego życia. Ani mówiący po polsku dziadkowie, którzy opiekują się dzieckiem przez kilka godzin raz w tygodniu, ani programy dla dzieci w polskiej telewizji nie stworzą dziecku środowiska, które zagwarantuje, że nauczy się ono języka polskiego.

KIEDY NALEŻY ROZPOCZĄĆ NAUKĘ JĘZYKA MNIEJSZOŚCIOWEGO?

W świecie nauki nie ma zgody co do wieku krytycznego dziecka, po osiągnięciu którego nabywanie języka staje się dla niego trudne. Niemniej, naukowcy zgodnie popierają opinię, że im dziecko jest młodsze, tym łatwiej przyswaja sobie język, a jego zdolności w tym zakresie ulegają osłabieniu wraz z dojrzewaniem.

CZY DWUJĘZYCZNOŚĆ MOŻE PROWADZIĆ DO OPÓŹNIENIA I ZABURZEŃ MOWY I JĘZYKA U DZIECI?

Logopedzi zwykle odróżniają mowę opóźnioną od mowy zaburzonej (ang. delayed vs. disordered speech). Jeśli mowa dziecka w zasadzie podąża typową ścieżką rozwojową, ale wolniej, wtedy możemy mówić o mowie opóźnionej. Kiedy jednak w mowie dziecka występują pewne cechy nietypowe dla mowy dziecięcej, na przykład pojawiają się dźwięki, pauzy lub wyrazy nieobecne w języku/językach przyswajanych przez dziecko, wtedy należy zastanowić się, czy u dziecka nie występuje zaburzenie rozwoju mowy/języka.

CZY DWUJĘZYCZNOŚĆ MOŻE WPŁYNĄĆ NA ZŁĄ DIAGNOZĘ LOGOPEDYCZNĄ MOJEGO DZIECKA?

Podobnie jak dzieci jednojęzyczne dzieci dwujęzyczne także mogą mieć zaburzenia kognitywne i językowe. Kiedy dwujęzyczne dziecko zostanie zdiagnozowane z opóźnieniem/zaburzeniami mowy lub języka należy za wszelką cenę upewnić się, że diagnoza została postawiona przez logopedę, który rozumie zjawisko dwujęzyczności dziecięcej oraz że diagnoza została postawiona na podstawie badań przeprowadzonych w obydwu językach znanych dziecku.

CZY DZIECKO Z DIAGNOZĄ ZABURZEŃ MOWY MOŻE PRZYSWAJAĆ DWA JĘZYKI?

Rodzice i inni opiekunowie dwujęzycznych dzieci, u których zdiagnozowano zaburzenia mowy i języka, często zastanawiają się nad wpływem dwujęzyczności na sprawności językowe ich dzieci. Często zadają pytania, czy kontynuować naukę dwóch języków w domu lub czy posyłać dziecko do dwujęzycznego przedszkola lub szkoły, jak kiedyś mieli w planie.

Nasi Partnerzy